Tarih

Resim: Mehmed Siyah Kalem


Istanbul'a son gidisimizde aldigimiz kitaplardan biri, Murat Belge'nin son kitabi Osmanli'da Kurumlar ve Kultur (Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari) idi. Yaklasik 500 sayfalik bu kitap, kendi icinde 3 bolumden olusuyor.

Birinci kitap Kronoloji'de, Osmanli'nin kurulusundan baslayarak 19.yuzyilin basina kadar gelisen olaylar anlatiliyor.
İkinci kitap Kurumlar'da , Hanedan , Divan-i Humayun , Seyfiye, Bahriye , İlmiye, Kalemiye , Toplum ve Ekonomi ele aliniyor.
Ucuncu kitap Kultur'de ise Osmanli doneminde Bilim ve Felsefe , Mimarlik ve Kentlesme , Edebiyat , Musiki ve Susleme Sanatlarina yer veriyor.

Aslinda bu bir ders kitabi. Bilgi Universitesi'nin yeni kuruldugu donemde , universitede henuz bir Tarih bolumu yokken ogretim uyeleri, ogrencilerin tarih bilgisini zayif bulduklari icin ek bir tarih dersi konmasini kararlastirirlar. Murat Belge de bu ise talip olur ve bir kac yil ust uste Osmanli tarihi dersi verir. Iste kitap, o ders notlarinin desifre edilmesiyle olusmus. Ancak bildigimiz "ders kitap" larindan cok farkli elbette.

Murat Belge, kitabin onsozunde de belirttigi gibi alisageldigimiz "mufredat"tan ve "resmi Osmanli tarihi" nden cok farkli bir anlayisla yaklasiyor konuya.
Daha ilk sayfalardan itibaren bazi kavramlarin , yillarca beynimize nasil yalan yanlis bir sekilde kazindigini fark ediyoruz. Sorgulayiciliktan uzak bir egitim anlayisi icinde , hangi savasin hangi yilda oldugu , savasin sonundaki anlasma maddelerinin neler oldugu ezberletilir de , ornegin 600 yillik bu imparatorlugun, hanedanin surekliligini nasil saglayabildigi , Osmanli toplumunun nasil bir toplum yapisina sahip oldugu soz konusu bile olmaz bizde.

"Bu kitabin bir merak uyandirarak , okuru konunun daha yetkin eserlerine yonlendirmesini istedim." diyor Murat Belge onsozde. Nitekim her bolumun sonunda, ileri okumalar icin bir kaynakca listesine yer vermis.

Kitabin akici bir sekilde okunmasinin ardinda yatan en onemli unsur , Murat Belge'nin kendine ozgu uslubu. Bir konuyu, ustelik Osmanli tarihi gibi girift bir konuyu sarih bir sekilde anlatabilmek ayri bir ustalik.
Kitabin fiyati biraz pahalica ( 65 YTL ) ama kesinlikle deger. Ufuk acici , etkileyici bir tarih kitabi.