Friday, August 19, 2005

Kirmizi çiniler

Murat Belge'nin kitabinda kirmizi cinilerin anlatildigi bolum ilgi cekiciydi.


"Kanuni saltanatinin ilk bir kac yilina rastlayan en onemli olay kirmizi rengi uygulama yonteminin bulunmasidir. "Mercan" ya da "domates" kirmizisi dedigimiz bu renk Bati'da "Armenian" veya "Dogu" hatta "Antwerp" kirmizi olarak da bilinir. "Ermeni" denmesi, Iznik'te bulusu yapan ustalarin Ermeni olmasindan ileri geliyor olabilir.

Kirmizi cok temel bir renk, hele bu gibi susleme islerinde carpiciligi nedeniyle cok onemli oldugu icin, eksikligi de herhalde cok hissediliyordu. Ama bu sanatta bu rengi uretmenin buyuk teknik zorluklari vardi. Nitekim soyle altmis, yetmis yil sonra kirmizi ciniler kaybolup gitti ve bir daha bu nitelikte kirmizi uretmek mumkun olmadi. Bunun en akla yakin aciklamasi, teknigi bulan ustanin sirrini kiskanclikla saklamasi ve onunla birlikte ölüp gitmis olmasidir.





Iyi bir rastlanti sonucu Kanuni Suleyman'in gorkemli saltanati, Iznik atolyelerinde kirmizi rengin bulunmasi ve Mimar Sinan'in uzun hayati bulustular. Boylece Osmanli mimarlik tarihinin en guzel binalarini, cinicilik tarihinin en parlak ornekleriyle suslemek mumkun oldu. Sehzade turbeleri , Rustempasa ve Sokollu camileri , Suleymaniye ve Ayasofya turbeleri , Piyalepasa, Atik Valide ve Kilicalipasa camileri gibi bircok binada, biraz daha kiyida kosede kalan Takkeci Ibrahim Aga Camii'nde, boyle cinilere sahip olacagini hic beklemeyeceginiz Ramazan Efendi Mescidi'nde, Topkapi Sarayi'nin 3.Murad Has Odasi'nda ve tabii Edirne'deki Selimiye'de bu tarihin en guzel orneklerini gormek mumkundur."


Fotograf : Rustempasa Camisi,Kaynak: ARCHNET

1 comment:

bilginc said...

kirmizi ayni zamanda biskuvi (obje) uzerinde boyanmasi en zor olan ve firindan riskli cikan bir renk..ayni turkuaz gibi...
bir zamanlar merak sarip ugrasmistim...